ημέρες μνήμης αγαπητοί συμπατριώτες
98η επέτειος της ιστορικής μάχης των στενών του Σαρανταπόρου..
Μόλις 98 χρόνια ελευθερίας της πατρίδας μας από την ημέρα 8-10-1912 που η ΙV μεραρχία στρατοπέδευσε στη Γιαννωτά ελευθερώνοντας τον τόπο από τον Οθωμανικό ζυγό...
επειδή η ιστορική μας μνήμη πρέπει να είναι ζωντανή,
η αναφορά αυτή είναι φόρος τιμής στους ηρωικά μαχόμενους, στους 182 νεκρούς και 995 τραυματίες που έπεσαν στο βωμό για την ελευθερία της πατρίδας μας... ΑΙΩΝΙΑ ΑΥΤΩΝ Η ΜΝΗΜΗ...
Ιστορικό Μάχης ( από το Γενικό Επιτελείο Στρατού)
Την 5η Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα, η Σερβία και η Βουλγαρία, μετά το Μαυροβούνιο που είχε προηγηθεί από την 20η Σεπτεμβρίου 1912, κήρυξαν και αυτές τον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Έτσι άρχισε ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος.
Η Στρατιά Θεσσαλίας, αφού πέρασε την 5η Οκτωβρίου την ελληνοτουρκική μεθόριο, απώθησε αρχικά τα τουρκικά φυλάκια των συνόρων και στη συνέχεια, την 6η Οκτωβρίου, τα εγκαταστημένα στην Ελασσόνα και Δεσκάτη τμήματα του εχθρού. Από την 7η Οκτωβρίου η Στρατιά άρχισε να προελαύνει προς τα βόρεια για να συναντήσει τις κύριες τουρκικές δυνάμεις που αποτελούνταν από δύο Μεραρχίες, υπό το Στρατηγό Ταξίν Πασά, εγκαταστημένες αμυντικά στην οχυρή τοποθεσία Σαρανταπόρου και Λαζαράδων - Βογκόπετρας.
Η τοποθεσία Σαρανταπόρου, την οποία είχε επιλέξει και οργανώσει η Τουρκική Διοίκηση, είναι εκ φύσεως οχυρή και προσφέρεται για ισχυρή άμυνα, με εξαίρετα πεδία βολής προ αυτής. Το σχέδιο της Τουρκικής Διοίκησης προέβλεπε σταθερή άμυνα με το σύνολο σχεδόν των δυνάμεών της, στις οχυρές τοποθεσίες Σαρανταπόρου και Λαζαράδων - Βογκόπετρας, με σκοπό την απόφραξη των κατευθύνσεων Ελασσόνα - Σέρβια και Δεσκάτη - Λαζαράδες - Σέρβια και την απαγόρευση της προελάσεως του Ελληνικού Στρατού προς τα βόρεια.
Το σχέδιο ενεργείας του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου προέβλεπε επίθεση κατά μέτωπο εναντίον των αμυνόμενων τουρκικών δυνάμεων στα Στενά Σαρανταπόρου, με ταυτόχρονη και από τα δύο πλευρά υπερκερωτική ενέργεια προς τα Σέρβια για την κατάληψη της γέφυρας του Αλιάκμονα και την αποκοπή της σύμπτυξης του εχθρού. Η επίθεση αυτή θα συνδυαζόταν και με ευρύτερο κυκλωτικό ελιγμό, από την περιοχή του χωριού Κρανιά, δια μέσου του πόρου Ζάμπουρδας προς την Κοζάνη.
Το πρωϊ της 9ης Οκτωβρίου 1912 ο Ελληνικός Στρατός με τις 2η, 3η και 6η Μεραρχίες στο κέντρο, την 1η Μεραρχία δεξιά, το Απόσπασμα Κωνσταντινοπούλου στο άκρο δεξιά, την 4η , 5η Μεραρχία και τη Ταξιαρχία Ιππικού στο αριστερό και το Απόσπασμα Γεννάδη στο άκρο αριστερό εξόρμησε για την εκπόρθηση των Στενών του Σαρανταπόρου και την συντριβή του Τουρκικού Στρατού. Οι ελληνικές δυνάμεις, όλη την ημέρα της 9ης Οκτωβρίου, κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες, αφού έπρεπε να αντιμετωπίσουν, όχι μόνο έναν ισχυρά οργανωμένο αντίπαλο, αλλά και τις δυσχερέστατες εδαφικές και καιρικές συνθήκες. Κατά τη διάρκεια της νύχτας της 9ης προς 10η Οκτωβρίου οι Τούρκοι εγκατάλειψαν την τοποθεσία και άρχισαν να συμπτύσσονται εσπευσμένα προς τα Σέρβια, επειδή φοβήθηκαν ότι θα αποκοπούν από την απειλητική υπερκερωτική ενέργεια της 4ης Μεραρχίας. Την επόμενη ημέρα 10η Οκτωβρίου, οι Μεραρχίες του Ελληνικού Στρατού τέθηκαν σε κίνηση και πέτυχαν να κυριεύσουν ολόκληρο σχεδόν το Πεδινό Πυροβολικό, άφθονο πολεμικό υλικό των Τούρκων και να αιχμαλωτίσουν περιορισμένο αριθμό αποκομμένων τμημάτων και ανδρών. Η 4η Μεραρχία κινήθηκε γρήγορα και με την Ημιλαρχία της κατέλαβε άθικτη τη γέφυρα του Αλιάκμονα.
Η γρήγορη και νικηφόρα έκβαση της μάχης του Σαρανταπόρου αύξησε το ηθικό του Στρατού και άνοιξε τις πύλες για την απελευθέρωση στη συνέχεια της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας.
Οι απώλειες του Ελληνικού Στρατού κατά τη διήμερη μάχη σε αξιωματικούς και οπλίτες ήταν 182 νεκροί και 995 τραυματίες. Οι απώλειες των Τούρκων επίσης σε νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους ήταν σοβαρές.
© 2009-2010 Γενικο Επιτελειο ΣΤΡΑΤΟΥ
http://www.army.gr/default.php?pname=IstorikoMaxhsISarantapo... - 35k
Για όποιον θέλει λεπτομερέστερη αναφορά της εποποιίας , ας ανοίξει:
Γενικό Επιτελείο Στρατού - Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ
Τεύχος 05. Η ΜΑΧΗ ΤΟΥ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟΥ. . Ημερολόγιο Δραστηριοτήτων. 102010102010 ...
http://www.army.gr/default.php?pname=Article&art_id=35200&ca... - 31k
Επίσης, αναφορά στο χρονικό της μάχης στο blog
http://istorikathemata.blogspot.com/2009/08/8-1912.html - 217k
http://www.parliament.gr/1912/media/timeline.html - 32k -
Για όποιον περνά από την περιοχή μας ας κάνει μια στάση και στο Χάνι του Χατζηγώγου..
ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΧΑΝΙ-ΧΑΤΖΗΓΩΓΟΥ:
Στην Εθνική οδό Ελασσόνας-Κοζάνης στην περιοχή Χάνι-Χατζηγώγου κατά τη διάρκεια των επιχειρήσεων του Ελληνικού Στρατού εγκαταστάθηκε το πολεμικό στρατηγείο του αρχιστράτηγου και διαδόχου τότε Κωνσταντίνου. Δίπλα από το Χάνι κτίστηκε το Μνημείο προς τιμήν των πεσόντων και το Στρατιωτικό Μουσείο Σαρανταπόρου. Το Μουσείο κτίστηκε το 1972 και εγκαινιάστηκε το 1980.
ΕΚΘΕΜΑΤΑ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ:
• Ανάγλυφος χάρτης, σχεδιάγραμμα του χώρου με μαγνητοφωνημένη αφήγηση του ιστορικού της Μάχης Σαρανταπόρου (οπτικό-ακουστικό σύστημα).
• Κειμήλια από τους αγωνιστές της Μάχης: στολές, οπλισμό, ξίφη.
• Φωτογραφίες
• Εφημερίδες της εποχής
Το μουσείο διαθέτει χώρο στάθμευσης για ΙΧ αυτοκίνητα και λεωφορεία, δυνατότητα πρόσβασης σε άτομα με ειδικές ανάγκες και απέχει από τη Λάρισα 60χλμ., και απο την Ελασσόνα 20χλμ.
Πληροφορίες: 2493094220 2493094220 , 2493023590 2493023590
Copyright 2005-06 - Δήμος Σαρανταπόρου
